ΕΡΜΟΥ

ΕΡΜΟΥ

Με κατεύθυνση από Ανατολή προς την Δύση, η  Ερμού με μήκος 1300 μέτρα και πλάτος 10, τέμνει κατά μήκος την παλιά πόλη. Το όνομά της προέρχεται από θεό Ερμή, τον θεό του εμπορίου και ονομάστηκε έτσι γιατί προοριζόταν για βασική εμπορική αρτηρία της νέας πρωτεύουσας.

            Ο μεγάλος αυτός δρόμος που ως συνέχεια της οδού Πειραιώς ήταν ο κύριος δρόμος που ένωνε τον Πειραιά με την Αθήνα και είχε την μεγαλύτερη κίνηση από όλους.   

Η οδός Ερμού ήδη από το 1835 ως κύρια οδός της νέα πρωτεύουσας διαπλατύνεται σταδιακά, αποκτά αρχοντικές οικίες που στεγάζουν δημόσιες υπηρεσίες και υπουργεία, καλλωπίζεται, πλημμυρίζει άμαξες κάθε είδους και αναδεικνύεται σε εμπορικό δρόμο με καταστήματα τροφίμων, σιδεράδικα, ραφτάδικα, και τσαρουχάδικα.

Τα σημαντικότερα κτίρια ήταν : α)η οικία Μπότσαρη στη γωνία Πλούτωνος και Καπνικαρέας, που στέγασε αργότερα το Υπουργείο Οικονομικών και κατόπιν το                                 Α γυμνάσιο της Αθήνας

                                                    β)η οικία Βλαχούτσι όπου στεγάστηκε αργότερα το γραφείο της Αντιβασιλείας

                                                     γ)η οικία του Λουκά Πύρρου

                                                     δ)η οικία του Κονιάρη

                                                     ε)η οικία του Πατούσα όπου στεγάστηκε το Υπουργείο Εκκλησιαστικών και Παιδείας.

Σύμφωνα με το ψήφισμα της 15^ης Μαϊου 1856, τα κτίρια έπρεπε να έχουν ισόγειο και ανώτερο πάτωμα, να σχηματίζουν συνεχή και αδιάκοπο και τα σχέδια να υποβάλλονται στην εξέταση του γεωμέτρη της πόλης και στην αναθεώρηση και έγκριση του μηχανικού του νόμου.

            Στην περίοδο του Μεσοπολέμου αρχίζουν να χτίζονται οι πρώτες πολυκατοικίες. Μεγάλα εμπορικά καταστήματα, πολυόροφα όπου συχνά στους επάνω ορόφους διατηρείται η χρήση της κατοικίας. Μετά τον πόλεμο τα παλαιότερα κτίρια κατεδαφίζονται και αντικαθίστανται από πολυκατοικίες που ακολουθούν τα νεώτερα αρχιτεκτονικά ρεύματα.

            
 ΕΚΛΕΚΤΙΣΤΙΚΗ ΤΡΙΩΡΟΦΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ

Το κτίριο αυτό της οδού Ερμού ανεγέρθηκε μεταξύ των ετών 1920-1923 και συμπεριλαμβάνεται μεταξύ των πρώτων στα οποία έγινε χρήση του νεοεμφανιζόμενου τότε οπλισμένου σκυροδέματος. Περιλαμβάνει ισόγειο (με υπόγειο και πατάρι) που σχεδιάστηκε εξαρχής για εμπορική χρήση, καθώς και δύο ορόφους προοριζόμενους για κατοικία, που διαθέτουν χωριστή είσοδο από την οδό Κηρυκείου. Το έτος 1996 αναδιαμορφώθηκε εσωτερικά και αποκαταστάθηκε εξωτερικά.

ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΚΤΙΡΙΟ ΜΕ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ

Το διώροφο αυτό κτίριο της οδού Ερμού οικοδομήθηκε περί τα τέλη της οθωνικής περιόδου. Οι παραστάδες της όψης φέρουν το -σχετικά σπάνιο- "ανακλιντροειδές" επίκρανο. Χρησιμοποιήθηκε κατά καιρούς ως κατάστημα, κυρίως εμπορίας υφασμάτων, για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα της φίρμας Παπαγιάννη (μαρτυρείται το 1900 και το 1930).

ΝΕΟΚΛΑΣΙΚΟ ΤΕΤΡΑΟΡΟΦΟ ΚΤΙΡΙΟ

Το τετραώροφο νεοκλασικό κτίριο επί της οδού Ερμού 70, οικοδομήθηκε στο γύρισμα του 19ου προς τον 20ό αιώνα και, όπως προκύπτει από τα μεγάλα ανοίγματα στις όψεις και την ύπαρξη παταριού, το ισόγειο προοριζόταν εξ αρχής για εμπορικές χρήσεις. Πράγματι, κατά καιρούς στέγαζε διάφορα εμπορικά καταστήματα (παλαιότερα ειδών ταξιδίου, οικιακών σκευών κ.τ.λ., αργότερα υφασμάτων, ενδυμάτων, υποδημάτων κ.ά.), ενώ ορισμένα εργαστήρια στεγάστηκαν και στους δύο πρώτους ορόφους (κυρίως ραφής ειδών ένδυσης).

ΣΤΟΑ ΠΥΡΡΟΥ

Επί της οδού Ερμού 56, σε μικρή απόσταση από την Καπνικαρέα, είχε οικοδομηθεί τα πρώτα χρόνια του Όθωνα η οικία Λουκά Πύρρου, η οποία κατεδαφίστηκε το 1884 και στη θέση της ανεγέρθηκε το 1885 το σημερινό τριώροφο νεοκλασικό μέγαρο "μετά της υαλοσκεπούς διόδου", κατά το πρότυπο του παρακείμενου μεγάρου Μελά (πρώην Κόνιαρη, Ερμού 54), που είχε προηγηθεί κατά δύο έτη. Επρόκειτο για τις πρώτες στο είδος τους εμπορικές στοές των Αθηνών, στο πρότυπο των ευρωπαϊκών "galleries". Ανακαινίστηκε στο γύρισμα του 20ού προς τον 21ο αιώνα.

ΣΤΟΑ ΚΟΝΙΑΡΗ-ΜΕΛΑ

Επί της οδού Ερμού 54, στη βορειοδυτική γωνία της πλατείας Καπνικαρέας, είχε οικοδομηθεί τα πρώτα χρόνια του Όθωνα η οικία Κόνιαρη, στην οποία είχε στεγαστεί το 1837 η Γραμματεία (:Υπουργείο) των Εκκλησιαστικών. Η οικία εκείνη κατεδαφίστηκε το 1883 και στη θέση της ανεγέρθηκε, για λογαριασμό του μεγαλέμπορου Βασίλειου Μελά, το σημερινό τετραώροφο νεοκλασικό μέγαρο "μετά της υαλοσκεπούς διόδου", η πρώτη δηλαδή στο είδος της εμπορική στοά των Αθηνών, στο πρότυπο των ευρωπαϊκών "galleries" (λίγο αργότερα οικοδομήθηκε και η δεύτερη στο αμέσως επόμενο οικόπεδο, Ερμού 56). Η ανακαίνισή της έχει ξεκινήσει στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.

Ηλιάνα Γιαννάκη
Οι Πλακατζήδες  Του Μοναστηρακίου

ΟΙΚΙΑ ΚΑΒΑΚΟΥ

Το τριώροφο κτίριο με δώμα, στη διασταύρωση των οδών Αιόλου και Ερμού, οικοδομήθηκε περί το 1870 (αναφέρεται για πρώτη φορά στα αρχεία του Υποθηκοφυλακείου Αθηνών το 1871) και αποτελεί αξιόλογο δείγμα του εκλεκτικιστικού ρυθμού της εποχής εκείνης. Αρχικά ανήκε στον Θωμά Καβάκο, και το 1871 μεταβιβάστηκε στους κληρονόμους του και στην "Ελεήμονα Εταιρεία" (που διαχειριζόταν το Πτωχοκομείο). 

ΚΑΠΝΙΚΑΡΕΑ

     Την περίοδο από τον 9^ο αιώνα έως το 12^ο αιώνα η πόλη, στο πλαίσιο ενός γενικότερου κλίματος ασφαλείας και ευφορίας, αναπτύχθηκε έξω από το υστερορωμαϊκό περίβολο, το οποίο μαρτυρείται από τις πολυάριθμες εκκλησίες που χτίστηκαν, όπως η Καπνικαρέα και άλλες εκκλησίες.

     Το 1834 κινδύνεψε να κατεδαφιστεί , για να εφαρμοστεί το ρυμοτομικό σχέδιο της νέας ελληνικής πρωτεύουσας του Βαυαρού αρχιτέκτονα Λέο Φον Κλέντσε, που προέβλεπε ευθεία την οδό Ερμού. Το μνημείο αυτό σώθηκε την τελευταία στιγμή χάρη στην παρέμβαση του πατέρα του Όθωνα. Η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία και κατά την παράδοση απεκαλείτο εκκλησία της Βασιλοπούλας, συνδεόμενη ίσως με κάποια από τις Αθηναίες βυζαντινές αυτοκράτειρες. Ωστόσο επικράτησε η ονομασία Καπνικαρέα.

     Το όνομα Καπνικαρέα σχετίζεται με τον κτήτορα-δωρητή του ναού. Στα βυζαντινά χρόνια Καπνικάριους ονόμαζαν τους εισπράκτορες του καπνικού φόρου, που ήταν φόρος οικοδομών και επιβλήθηκε στο Βυζάντιο από τις αρχές του 9^ου αιώνα για κάθε καπνοδόχο.

            Ο ναός είναι κτισμένος στο μεγαλύτερο τμήμα του σύμφωνα με το πλινθοπερίκλειστο σύστημα κατασκευής. Οδοντωτές ταινίες, αραβικά γράμματα και μαρμάρινοι κιονίσκοι, στα παράθυρα ομορφαίνουν τους τοίχους.

Ηλιάνα Γιαννάκη

Οι Πλακατζήδες Του Μοναστηρακίου